Poniższy wpis został sprowokowany przez kilku naszych znajomych.  Agnieszkowa dziecięca sesja portretowa “Malowanie kocich buziek” wywołała sporo sympatycznych komentarzy i serię podchwytliwych pytań. “Jak się robi takie zdjęcia?”, “Czym to robiłaś?”, “Naprawdę? Nikon D40???”.

Tutaj należy się krótkie wyjaśnienie. Nikon D40 to mały aparacik pamiętający czasy T.Rex   Parę lat temu, nasi skośnoocy przyjaciele wypuścili na rynek małą, foremną lustrzankę. Sześć milionów pikseli robiło wtedy umiarkowane wrażenie, aparat jednak uchodził za wielce udaną konstrukcję. Bardzo dobry stosunek cena/jakość, niewielkie rozmiary i po prostu ładne zdjęcia. Siedem lat, to jednak w świecie fotografii cyfrowej bardzo dużo. Ale skoro można robić świetne zdjęcia aparatem komórkowym, iphonem (patrz: zdjęcia wykonane iPhonem przez Chase’a Jarvisa), to oczywiście małą, starą lustrzanką połączoną z manualnym obiektywem sprzed 20 lat (nie posiada autofokusa, żeby ustawić ostrość trzeba kręcić pierścieniem obiektywu) – tym bardziej. Jak robić fajne zdjęcia?

 

1.Trzymaj aparat stabilnie!

99 % nieostrych zdjęć można porównać do spleśniałych warzyw – być może znalazłyby nawet swojego odbiorcę, ale nie warto na to czekać. Ostre zdjęcia są w zasięgu ręki! Wystarczy stosować się do poniższych wskazówek:

– przyjmij stabilną postawę, stopy położone płasko na podłożu, kolana lekko ugięte, łokcie dociśnięte do tułowia. Jeśli fotografujesz lustrzanką lub bezlusterkowcem, podtrzymaj obiektyw wolną ręką od dołu.

– wykorzystaj naturalne podpory, możesz oprzeć się o ścianę, drzewo, przyklęknąć

– spróbuj robić wydech tuż przed zwolnieniem migawki
– jeśli tylko możesz, korzystaj z obiektywów z wbudowaną funkcją redukcji drgań lub włącz tłumienie drgań w aparacie.

Uwaga! Redukcję drgań warto wyłączyć, kiedy korzystamy ze statywu.

– używaj statywu

Statyw jest niezbędny przy zdjęciach nocnych. Ale przydaje się bardzo we wszystkich sytuacjach, kiedy chcemy mieć gwarantowaną ostrość fotografii, a jest ryzyko, że zdjęcie może zostać poruszone.

Często stosuje się tutaj starą, prostą regułę odwrotności ogniskowej – zdjęcia “z ręki”, bez oparcia, bez użycia systemu redukcji drgań,  mają szansę być nieporuszone, jeśli czas ekspozycji jest nie dłuższy niż odwrotność użytej ogniskowej. Czyli fotografując pełnoklatkową lustrzanką, używając obiektywu o ogniskowej 50 mm, możemy bezpiecznie robić zdjęcia z czasem  1/50 sek. lub krótszym.  Funkcja redukcji drgań pozwala na wydłużenie czasu fotografowania nawet o 4 stopnie przysłony (w podanym przykładzie byłby to czas ok. 1/15 sek.)

Uwaga! Zasadę tę należy nieco skorygować w przypadku fotografowania lustrzanką z matrycą niepełnoklatkową, bezlusterkowcem czy aparatami kompaktowymi. Ale to jest temat na osobny artykuł.

 

2. Zwróć uwagę na światło.

Światło jest duszą fotografii. Zanim nauczysz się świadomie korzystać z różnorakiego oświetlenia, staraj się unikać mocnego, kontrastowego światła. Fotografowanie w piękny, słoneczny dzień, w samo południe – to wbrew ogólnie panującemu przekonaniu – prosta droga do złych zdjęć. Najlepsze i najbezpieczniejsze światło jest wczesnym rankiem (w okolicach wschodu słońca) i wieczorem (tuż przed zachodem słońca, sam zachód i tuż po zachodzie słońca). Miękkie, delikatne, rozproszone oświetlenie wybitnie sprzyja fotografii portretowej. Wbrew pozorom, właśnie po południu, nasze otoczenie prezentuje się w najżywszych kolorach.

3. Stosuj uznane, powszechnie stosowane w malarstwie metody kompozycji obrazu.

Sposoby te sprawdzają się w większości sytuacji. Fotografując krajobraz, ustaw linię horyzontu na wysokości 1/3 od dołu lub od góry planowanego kadru (w zależności od tego, czy chcesz pokazać piękne łąki czy wyjątkowe niebo). Generalnie, unikaj symetrycznych kompozycji, z fotografowanym obiektem w środku kadru. Zasady te warto także stosować podczas fotografowania ludzi.

Z wyjątkiem bliskich, ciasnych ujęć (gdzie np. głowa wypełnia cały kadr), z reguły sprawdzi się dobrze metoda trójpodziału. Na wysokości 1/3 (do dołu lub od góry zdjęcia) ustawiamy wtedy oczy portretowanej osoby.

4. Stwórz czytelne tło.

Jak najprościej poznać czy mamy do czynienia z początkującym amatorem? W większości zdjęć występują te same, ciągle powtarzane błędy. Nieostre zdjęcia (przede wszystkim nieostre główne tematy fotografii), brzydkie światło (powodujące nieładne cienie pod oczami i nosami fotografowanych ludzi), niewłaściwa kompozycja i wreszcie “wisienka na torcie” – zaśmiecone zbyt wieloma szczegółami tło. 

Oto typowe zdjęcie przedstawiające “wszystko i nic”:

Pokaż jakie masz tło, a powiem Ci kim jesteś Podstawową czynnością na pierwszym etapie fotograficznego rozwoju jest uczenie się jak “patrzy” aparat. A jest to narzędzie obiektywne i surowe, rejestruje z uporem wszystko to, czego nie zauważyliśmy w trakcie robienia zdjęcia. W konsekwencji, na naszych fotkach widzimy zbędne przedmioty, słupy, drzewa, linie telegraficzne. Generalnie – wszystkiego jest za dużo, a uwaga oglądającego zdjęcie jest rozpraszana przez zagmatwaną kompozycję.

Postarajmy się robiąc zdjęcia zwracać większą uwagę na to, co znajduje się w okolicach fotografowanego człowieka lub przedmiotu. Schludne tło pozwala skierować spojrzenie widza na to, co na zdjęciu jest najważniejsze.

Dla nieco bardziej zaawansowanych:  naucz się posługiwania głębią ostrości. To podstawa udanych zdjęć portretowych.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Stosuj precyzyjne kadrowanie (kadruj z głową!)

Fotografując ludzi, starajmy się generalnie nie ucinać kończyn na wysokości stawów. Nie obcinajmy stóp, łokci i dłoni.

 

Unikajmy też brutalnego “ścinania” czubka głowy czy brody. Błędy te najczęściej są spowodowane pewną niechlujnością i lenistwem. Bardzo rzadko nie ma możliwości poprawienia złego kadru. Oglądajmy zdjęcia po zrobieniu na wyświetlaczu LCD naszego aparatu i w razie czego powtórzmy ujęcie, korygując wcześniejsze błędy.

 

6. Zwracaj uwagę na poprawną ekspozycję.

Współczesne aparaty umożliwiają w trybie automatycznym przyzwoitą ekspozycję (naświetlenie zdjęcia), w większości ujęć.  Obecnie możemy podejrzeć wykonaną fotografię na ekranie LCD.

 

Większość przyzwoitych aparatów pokaże nam miejsca prześwietlone. Dodatkowo, nieco bardziej zaawansowane aparaty kompaktowe mają funkcję podglądu histogramu – wykresu ukazującego w prosty i czytelny sposób, czy nasze zdjęcie zostało właściwie naświetlone. Podglądając histogram zdjęcia na LCD aparatu, możemy oszacować jak bardzo  zdjęcie jest niedoświetlone (lub prześwietlone) i łatwo skorygować złe ustawienia. W przypadku zbyt ciemnego zdjęcia możemy np. zwiększyć ISO (czułość matrycy) lub otwór przysłony albo  skrócić czas naświetlania.

Dla nieco bardziej zaawansowanych: zaprzyjaźnij się z trybem manualnym Twojego aparatu. Tylko ten tryb pozwala na pełną kontrolę nad robionym zdjęciem. Nie daj się zwieść opowieściom znajomych demonizujących trudności związane z nauką trybu manualnego. Wypuść się na szerokie wody, rób przez miesiąc zdjęcia tylko w trybie M.  Zapewniam Cię, Twoje zdjęcia będą zdecydowanie lepsze, a Ty będziesz w ciemno ustawiać prawidłową ekspozycję.

7. Zastanów się nad zdjęciem, zanim naciśniesz przycisk migawki.

Przemyśl, co jest głównym tematem zdjęcia, co powinieneś wyeksponować, a co ukryć na zdjęciu.

Wielu z nas często bezmyślnie przyciska raz za razem spust migawki. To przecież nic nie kosztuje! Nasi rodzice i dziadkowie, fotografując tradycyjnym aparatem analogowym, mieli świadomość wagi każdej filmowej klatki. Wywołanie nieudanego zdjęcia było zbędnym kosztem, nauka na własnych błędach była więc dużo droższa niż obecnie. W tamtych latach, o wiele rzadziej i zdecydowanie bardziej świadomie naciskano przycisk migawki aparatu.

Współczesne aparaty mogą znacznie przyśpieszyć proces nauki, dzięki możliwości błyskawicznego podglądu dopiero co zrobionej fotografii na ekranie LCD. Zdyscyplinowany fotograf korzysta z tej funkcji głównie w celu korekcji wcześniej wybranych ustawień, aby osiągnąć maksymalnie udany efekt. Najważniejszy jest jednak czas przed zrobieniem zdjęcia, warto się zastanowić po co robimy dane zdjęcie, co dokładnie chcemy osiągnąć.